Coraz młodsi chorują na raka, a liczby i trendy są niepokojące. Przyczyny są złożone: styl życia, środowisko, genetyka. Jeszcze niedawno rak był kojarzony głównie z chorobami wieku starszego. Dziś nowotwory często diagnozuje się u osób po trzydziestce a nawet wcześniej, również wśród nastolatków. W Polsce i na świecie widać wyraźny trend wzrostu zachorowań w młodszych grupach wiekowych. Dlaczego tak się dzieje?
Na świecie między 1990 a dziś liczba nowotworów u osób poniżej 50. roku życia wzrosła aż o 80 proc. Prognozy wskazują, że do 2030 r. zachorowalność na raka w tej grupie wzrośnie o kolejne 31 proc.
U mężczyzn poniżej 50 lat rak jelita grubego staje się główną przyczyną zgonów nowotworowych. Rośnie też zachorowalność na nowotwory głowy i szyi związane z wirusem HPV. Wśród młodszych kobiet wzrasta zachorowalność na raka piersi i raka macicy.
Najczęstsze nowotwory młodych Polaków (20–44 lata) to rak jądra, jelita grubego i czerniak u mężczyzn. Zaś u kobiet to: rak piersi, szyjki macicy, jajnika i rak jelita grubego.
Dlaczego coraz młodsi chorują na raka? Powodów może być kilka - styl życia, środowisko, wirusy...
- Otyłość, brak ruchu, siedzący tryb życia. -
- Dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność, cukier i tłuszcze nasycone.
- Nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
- Smog, chemikalia, mikroplastik i inne zanieczyszczenia, które uszkadzają komórki i sprzyjają mutacjom.
- Późne macierzyństwo, stosowanie leków hormonalnych.
- Zaburzenia mikrobiomu jelitowego.
- Wirus HPV, który odpowiada za raka szyjki macicy i coraz częściej za nowotwory gardła u młodych mężczyzn.
Niestety diagnoza u młodych jest często opóźniona. Objawy (np. bóle brzucha, przewlekłe zmęczenie, zmiany skórne) bywają bagatelizowane. A lekarze i pacjenci rzadko podejrzewają raka u osób w wieku 20–40 lat.
W jakimś stopniu młodsi mogą jednak sobie pomóc.
- Zmiana stylu życia – zdrowa dieta, więcej ruchu, ograniczenie alkoholu i papierosów.
- Profilaktyka i badania – kolonoskopię warto rozważyć wcześniej w przypadku obciążeń rodzinnych, a cytologię i badania piersi należy wykonywać regularnie.
- Szczepienia przeciw HPV – realna ochrona przed nowotworami szyjki macicy i gardła.
Nie lekceważmy sygnałów, nawet jeśli jesteśmy młodzi. Rak nie wybiera wieku – ale my możemy wybrać zdrowie i czujność, które zwiększają szansę na wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie.
Zdrowia i trzymajcie się.